Ελάτη Κεφαληνιακή

Είναι ψυχρόβιο, σκιανθεκτικό, με απαιτήσεις σε υγρασία αέρα και αντέχει περισσότερο από τη λευκή ελάτη σε σχετικά ξηρά περιβάλλοντα. 'Εχει ανάγκη από εδάφη με μεγάλη υγρασία, πλούσια σε ανόργανες ουσίες και χούμο, βαθειά, χαλαρά, αργιλοαμμώδη, με δυνατότητα ευδοκίμησης και σε φτωχότερα εδάφη, πάνω σε ασβεστολιθικά πετρώματα αλλά με αύξηση λιγότερο ικανοποιητική. Είναι δένδρο αειθαλές, ψηλό (15-35μ.) στενόκομο, με λεπτά κλαδιά κατά σπονδύλους και περίπου οριζόντια που σχηματίζουν κόμη στην αρχή κωνική και αργότερα πυραμιδοειδή.

Ο κορμός του είναι μακρύς κυλινδρόμορφος, κατακόρυφος, ευθυτενής, που σπάνια διχάζεται και έχει φλοιό λεπτό που στην αρχή είναι γυαλιστερός, καστανωπός και αργότερα απολεπίζεται και γίνεται καστανόλευκος.  Σε ασβεστολιθικά εδάφη, οι λοξές ρίζες εισχωρούν βαθειά και οι πλάγιες ξεπερνούν τα 15μ. Γενικά το ριζικό σύστημα είναι έντονο και το μεγαλύτερο μέρος του βρίσκεται έξω από την προβολή της κόμης του για να χρησιμοποιεί περισσότερο νερό της βροχής. Τα νεαρά κλαδιά είναι άτριχα και οι οφθαλμοί σχηματίζουν ανά τέσσερις πραγματικούς σπονδύλους και έχουν πολύ ρετσίνι.

Είναι είδος αποκλειστικά της ελληνικής χλωρίδας και το βρίσκουμε σε αμιγείς φυσικές συστάδες στα βουνά που εκτείνονται από την Κεφαλληνία μέχρι την Εύβοια, απο τον Ταϋγετο μέχρι την 'Ορθρυ και σε μικτές συστάδες με την υβριδογενή κυρίως ελάτη, βορειότερα μέχρι τον Ολυμπο και τον 'Αθωνα και ζει πάνω από 300 χρόνια.

Τα φύλλα του είναι βελόνες μικρές με μήκος 1,5-2,5 εκατοστά και πλάτος 2 χιλιοστά οξυκόρυφες, γυαλιστερές με αβαθή αυλάκωση στο πάνω μέρος ενώ στο κάτω μέρος σχηματίζεται αντίστοιχη προεξοχή (τρόπιδα) με δύο λευκές γραμμές κατά μήκος της που πολλές φορές διακρίνονται και στην πάνω επιφάνεια της κορυφής. Η διάταξη των βελονών είναι σπειροειδής και δίσειρη μόνο στα κλαδιά που σκιάζονται ή στα νεαρά φυτά. Ζουν 10-12 χρόνια και η ανανέωση γίνεται σταδιακά.

Είναι μόνοικο είδος και τα άνθη του είναι μονογενή. Τα αρσενικά είναι σε κυλινδρικούς κόκκινους ιούλους στο κάτω μέρος των ετήσιων βλαστών και στις μασχάλες των βελονών. Τα θηλυκά είναι περίπου σε όρθιους κιτρινοπράσινους κωνίσκους και ανθίζουν τον Μαϊο με Ιούνιο.

Ο καρπός είναι όρθιος κυλινδρικός κώνος, με οξεία κορυφή, πρασινοκαστανός με πολύ ρετσίνι.  Τα σπέρματα είναι ωοειδή καλύπτονται από ανοιχτόχρωμο πτερύγιο και περιέχουν 4-8 κοτυληδόνες κατά κανόνα 5. Μετά την ωρίμανση του καρπού, που γίνεται τον Σεπτέμβριο-Οκτώβριο του ίδιου με την άνθηση χρόνο, τα καρπόφυλλα, τα σπέρματα και τα καλυπτήρια λέπια πέφτουν και μένει μόνο ο κεντρικός άξονας που δίνει την εντύπωση κεριού.

Είναι πολύτιμο είδος και η πολυτιμότητά του οφείλεται κυρίως στο ξύλο του που είναι χωρίς έγχρωμο εγκάρδιο, καστανοκίτρινο, μέτρια σκληρό, μέτρια βαρύ και χρησιμοποιείται στην οικοδομική, ναυπηγική, για στύλους, αντικολλητά κλπ. αλλά και γιατί τα νεαρά δενδρύλια χρησιμοποιούνται για Χριστουγεννιάτικα δένδρα.

•